Si janë dhe duken psikozat? Ndjesitë, gjendjet dhe episode në pacientë të ndryshëm

 

Nga simptomat e përditshme deri tek episodet e plota të psikozës, një person me skizofreni shpjegon se si është në të vërtetë.

Psikoza përshkruhet si një shkëputje nga realiteti. Mund të përfshijë halucinacione, deluzione dhe të menduarit dhe të folurit e çrregullt.

Halucinacionet janë kur perceptoni gjëra që nuk përputhen me realitetin objektiv. Ato mund të ndikojnë në shumicën e shqisave tuaja. Për shembull, ju mund të shihni, dëgjoni, ndjeni ose nuhasni diçka që nuk është e vërtetë. Deluzionet janë besime të rreme të fiksuara që vazhdojnë pavarësisht nga provat për të kundërtën.

Psikoza është një simptomë, jo një sëmundje. Mund të shfaqet në disa kushte te pacientët, përfshirë:

• skizofreni
• çrregullim bipolar
• çrregullim skizoafektiv
• depresion i madh
• çrregullim deluzional
• psikoza e shkaktuar nga droga ose alkooli
• dëmtim në kokë
• infeksion
• sëmundjet e trurit si sëmundja e Huntington ose sëmundja e Parkinsonit
• tumoret e trurit ose cistet
• çmenduri, si në sëmundjen e Alzheimerit
• stresi i rëndë, ankthi ose mungesa e gjumit

Rreth 3 në 100 njerëz do të përjetojnë një episod psikoze në një moment të jetës së tyre.

Si duket psikoza në jetën e përditshme dhe ndjesitë prej saj:

Rachel Star Withers është një entertainer, folëse, producente videosh dhe bashkë-prezantuese e podcast-it “Inside Schizophrenia” të Psych Central. Ajo gjithashtu jeton me skizofreni. Këtu, ajo ndan një vështrim të thellë se si ndihet psikoza.

“Nuk mund ta vendos plotësisht se çfarë është. Duket sikur truri im po prishet dhe nuk mund ta kuptoj plotësisht se çfarë është përpara tij, “thotë ajo.

Zëra dhe halucinacione të tjera dëgjimore

Zërat ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme për njerëzit me psikozë. Disa njerëz mund të dëgjojnë një zë të veçantë ndërsa të tjerët dëgjojnë disa. Por jo çdo zë brenda nesh ka të bëjë me psikozën. Ai mund të jetë zëri i ndërgjegjes ose të menduarit e tepërm dhe duket sikur është dikush që po na flet. Identifikimi i zërave apo halucionacioneve dëgjimore nuk duhen ngatërruar me “frikërat e çmendurisë” që një pacient me ankth apo nga mendimi i tepërm mund të ketë si pasojë e aktivizimit të frikës nga ideja se “mos çmendet”. Haluçinacionet dëgjimore identifkohen nga mjeku specialist dhe duken që janë të tillë sepse konsiderohen si zëra spontanë, pa lidhje me realitetin dhe gjendja e pacientit testohet nga mjeku përkatës i cili përcakton nëse është vërtet një gjë e tillë apo ju jeni frikësuar së tepërmi. Nëpërmjet pyetjeve, historikut, kushteve, duke njohur sëmundjen ai vendos për diagnozën.

Si mund të duket psikoza për të tjerët?

“Nuk është asgjë si filmat.”

Mediat argëtuese dhe të lajmeve japin një pamje dramatike dhe të shtrembëruar të psikozës që tenton të theksojë aktivitetin kriminal dhe paparashikueshmërinë. Rachel vëren se filmat dhe kultura popullore priren të portretizojnë psikozën sikur të jeni një rrezik për të tjerët.

“Është me të vërtetë vetëm konfuzion. – Ajo që është e frikshme për të është se në atë gjendje ajo është shumë konfuze. – Asgjë nuk ka kuptim, dhe gjatë gjithë kohës kur po ndiheni të tillë ju po përpiqeni të kuptoni gjithçka që ndodh rreth jush, ” thotë ajo.

Megjithatë, sigurisht që mund të duket e frikshme nëse po shikoni dikë që ju intereson të shkëputet nga realiteti. Ata mund të duken se po veprojnë në mënyrë të çrregullt, duke folur për tema të pazakonta ose thjesht duken të hutuar.

Në këto situata, mund të jetë mirë të mbani mend se ata ndoshta janë edhe më të frikësuar se ju.

“Nëse keni dikë në jetën tuaj që po përjeton psikozë, mos kini frikë. Ky person po kalon diçka shumë konfuze. Është e vështirë për ta të përpunojnë çdo gjë që po ndodh në botën reale.

“Trupi i tyre nuk ka kuptim. Gjërat që kanë pasur gjithmonë kuptim thjesht nuk kanë më kuptim, “thotë Rachel.

Çfarë duhet të bëj nëse mendoj se kam psikozë?

Nëse mendoni se keni psikozë, është shumë e këshillueshme që të kërkoni menjëherë ndihmë profesionale në mënyrë që të filloni trajtimin e duhur.

Disa shenja të hershme të psikozës mund të përfshijnë një terësi kushtesh dhe jo këto kushte të marra më vete tregojnë se mund të vuani nga psikoza. Përcaktimi i diagnozës sipas historikut dhe përshkrimit të gjendjes suaj në momentin që ju jeni bashkëpunues dhe e kuptoni situatën ku jeni bëhet nga mjeku juaj që përcakton saktë konditën tuaj. Ato janë: :

• vështirësi të reja me përqendrimin ose të menduarit
• tërheqje sociale
• mendime të çuditshme dhe intensive
• emocione të çuditshme ose ndjenja pa emocione
• higjiena e dobët personale
• dyshimi, paranoja ose ndjenja e shqetësimit me të tjerët
• vështirësi në dallimin e realitetit nga fantazia
• të folurit konfuz ose vështirësi në komunikim
• performancë e dobët në shkollë ose në punë

Ç’pritet më tej?

Psikoza mund të ndodhë në kushte të ndryshme, por më së shpeshti shihet në skizofreni.

Barnat jepen vetëm nga mjeku juaj specialist i shëndetit mendor dhe nuk mund të merren në farmaci në mënyrë abuzive pa një recetë mjekësore, gjithashtu pacientët nuk duhet të abuzojnë me barnat ata duhet te ndjekin të gjithë përshkrimin që mjeku specialist ka përcaktuar për to për kohëzgjatjen dhe mënyrën si pihen, sepse ai ka marrë në konsideratë përshkrimin e gjendjes tuaj, sëmundjet shoqëruese. Në shumicën e rasteve, medikamentet antipsikotike, të tilla si Abilify ose Risperdal, mund të ndihmojnë në menaxhimin e simptomave të psikozës në skizofreni ose çrregullime të humorit.

Mundohuni të mbani në mend se nëse ju ose një i dashur keni psikozë, nuk jeni vetëm. Ka shumë informacione dhe mbështetje nga të cilat mund të përfitoni.